Prawdy i mity o chodzeniu boso – rozwiewamy wątpliwości

O chodzeniu boso powstało wiele mitów – a szkoda! To przecież taka fantastyczna czynność, która – i dla dorosłego, i dla dziecka – przynosi mnóstwo korzyści. Przygotowaliśmy zbiór prawd i mitów na temat bosego chodzenia. Jeśli wciąż masz wątpliwości, czy stopy dziecięce na pewno dobrze czują się bez bucików, po tym artykule pewnie się rozwieją.

Bez butów dziecko może łatwiej się poślizgnąć – prawda czy mit?

MIT: To właśnie w butach dziecięcych, szczególnie jeśli są źle dopasowane do stóp malucha, łatwiej o upadki i poślizgnięcie, niż gdy dziecko jest boso. Buty dla dzieci (szczególnie te sztywne i z grubą podeszwą) utrudniają naturalne odczuwanie podłoża przez stopy – ze stóp do mózgu nie docierają wówczas ważne informacje sensoryczne, a to zaburza równowagę ciała i orientację przestrzenną. W dodatku palce dziecka w bucikach nie są już tak chwytne, jak wówczas, gdy nic nie krępuje ich ruchów, a co za tym idzie, chód nie jest już tak sprawny jak boso.

Ludzkie stopy są genialnie skonstruowane – świetnie radzą sobie na różnych podłożach, a ich przyczepność jest dużo większa, gdy pomiędzy nimi a ziemią nie ma żadnego izolatora.

Chodzenie boso szkodzi na nerki – prawda czy mit?

MIT – jeśli nerki są zdrowe: Jeżeli nie ma żadnych dolegliwości związanych z nerkami, chodzenie boso, wręcz zahartuje dodatkowo organizm – i Twój, i dziecka. Metodę chodzenia boso po porannej trawie, mokrych kamieniach, a także brodzenie w zimnej wodzie i mycie nóg w zimnej wodzie zalecał m.in. słynny Sebastian Kneipp w swojej książce „Moje leczenie wodą” – zdaniem Kneippa, to doskonałe sposoby na hartowanie organizmu.

Pamiętaj, że jeśli chodzisz po zimnych nawierzchniach, np. po śniegu, musisz przestrzegać kilku ważnych zasad opracowanych przez specjalistów: przede wszystkim zacznij od krótkich bosych sesji – 30 sekund na początek wystarczy, a po zakończonym spacerze koniecznie wytrzyj stopy do sucha i ogrzej je. To samo tyczy się stóp dziecięcych.

Uwaga: W przypadku chorób nerek i organów miednicy chodzenie boso, szczególnie po zimnym podłożu, może szkodzić. Jeśli więc, Ty lub Twoje dziecko macie tego typu dolegliwości, zanim zaczniecie praktykować bose chodzenie, koniecznie skonsultujcie to z lekarzem.

Podczas chodzenia boso można zarazić się grzybicą – prawda czy mit?

MIT: Jest wręcz odwrotnie – to zły dobór skarpet oraz butów dziecięcych, czy butów dla dorosłych, może sprzyjać rozwojowi grzybicy. Ciasne i syntetyczne materiały, w których zamykamy stopy na wiele godzin, nie pozwalają im swobodnie oddychać, a grzyby najlepiej rozwijają się w ciepłych i wilgotnych miejscach. Aby utrzymać suchość dziecięcych stóp, wybieraj zawsze naturalne materiały – i w skarpetkach, i w butach dziecięcych barefoot (tj. wełna i bawełna), które naturalnie „oddychają” i skutecznie odprowadzają wilgoć.

Ryzyko zarażenia grzybicą przy chodzeniu boso istnieje tylko w miejscach publicznych, np. na mokrych posadzkach na basenie, w szatniach i publicznych łazienkach. W takich miejscach szczególnie dbaj o dziecięce stopy. Najlepiej wyposażyć malucha w buty dziecięce do wody (klapki nie są dobrym rozwiązaniem, bo przez brak napiętka, podczas chodu niepotrzebnie napinają się mięśnie). Poza tym ważna jest regularna higiena stóp.

Od chodzenia boso bolą stopy – prawda czy mit?

MIT: Jeżeli chodzimy po naturalnych powierzchniach, tj. trawa czy piasek, zarówno stopy dorosłych, jak i stopy dziecięce czują się wspaniale: mogą się swobodnie poruszać, nic ich nie krępuje, nic ich nie obciąża, a skóra na nich może swobodnie oddychać.

Ten mit zrodził się najprawdopodobniej z tego, że stopy mogą nas boleć, gdy przez dłuższy czas chodzimy lub biegamy boso po nienaturalnej twardej powierzchni, np. po betonie – unikajmy takich nawierzchni, gdy jesteśmy bez butów.

Nie chodźmy także boso tam, gdzie są jakieś zagrożenia dla stóp, np. bardzo gorący piasek czy ostre kamienie – w takich sytuacjach dla malucha najlepiej sprawdzą się buty dziecięce barefoot lub buty dziecięce do wody. Dorośli również powinni wówczas zabezpieczyć swoje stopy butami minimalistycznymi lub barefootowymi.

Chodzenie boso korzystnie wpływa na postawę ciała – prawda czy mit?

PRAWDA: Chodzenie boso dla dzieci rekomenduje Amerykańska Akademia Pediatryczna (American Academy of Pediatrics). AAP już w 1991 roku pisała w jednym z oficjalnych artykułów: „Stopy dziecięce i prawidłowa postawa dziecka rozwija się najlepiej, gdy chodzi ono boso”.

Chodzenie boso wzmacnia mięśnie, ścięgna oraz więzadła. Poza tym brak butów dziecięcych korzystnie działa na ogólną postawę ciała i kręgosłup dziecka, bo nic nie obciąża i nie ogranicza naturalnych ruchów stóp, bioder, kolan oraz pleców. Na boso ciało także naturalnie się prostuje.

Bieganie boso jest szkodliwe – prawda czy mit?

MIT: Najnowsze badania, przeprowadzone przez grupę badawczą z Leeds Beckett University, dowodzą, że noszenie tzw. butów sportowych wywołuje większą ingerencję w stabilność kostki. Udowodniono także, że obuwie sportowe z amortyzacją utrudnia odczuwanie pozycji i ruchów ciała, czyli kinestezję. Zdaniem badaczy, noszenie butów zmienia sposób biegania i osłabia stopy do tego stopnia, że może to przyczyniać się do wielu powszechnych kontuzji sportowych^[1]. Na podstawie przeprowadzonego badania, specjaliści z Leeds odkryli też, że dzieci w Nowej Zelandii w wieku 12-19 lat, dla których chodzenie i bieganie boso jest rzeczą normalną, mogą biegać w sprintach i biegach na średnich dystansach boso, a ból w ich kończynach dolnych (kolanach, kostkach i stopach dziecięcych) występuje rzadko, w porównaniu z dziećmi w tym wieku z innych krajów, dla których chodzenie boso nie jest codziennym zwyczajem^[2].

Opierając się na wynikach badań, specjaliści apelują, że tzw. obuwie sportowe może zakłócać sprawność funkcjonalną ludzkiej stopy i doprowadzić do zmian w sposobie chodzenia^[3]. Lepiej zrezygnować więc z takich butów dziecięcych.

Ponadto jedno z badań wykazało, że po ośmiu tygodniach biegania w butach barefoot wzrosła siła oraz rozmiar mięśni stóp. Buty dla dzieci barefoot, czy dla dorosłych, to oczywiście nie to samo, co bycie boso, ale zakres pracy naszych stóp podczas biegu w butach barefoot, jest bardzo podobny do tego, gdy biegamy boso i bardzo różni się od biegu w zwykłych lub w sportowych butach^[4]>. Trzeba jednak pamiętać, że bieganie boso lub w butach barefoot należy wprowadzać stopniowo - zacznijmy od krótkich dystansów i powoli przyzwyczajamy ciało, które przecież, (będąc na co dzień w butach) odzwyczaiło się od naturalnych ruchów. Stopniowo będziemy mogli coraz bardziej wydłużać czas bosego biegania.

Bose spacery poprawiają stan zdrowia – prawda czy mit?

PRAWDA: Podczas bosych spacerów korzystają niemal wszystkie narządy wewnętrzne naszego ciała – poprawia się ich praca. Dzieje się tak dlatego, że na podeszwach stóp znajduje się mnóstwo zakończeń nerwowych, które są powiązane z resztą ciała, np. z oczami, i gdy chodzimy boso, nacisk, który podłoże bezpośrednio wywiera na stopy, pobudza te połączenia nerwowe do aktywności, tym samym poprawiając pracę organów wewnętrzny, np. wzrok. To właśnie na tej zasadzie opiera się, wywodząca się z tradycyjnej chińskiej medycyny i znana od kilku tysięcy lat, refleksologia^[5].

Ponadto lata szeroko zakrojonych badań wykazały także, że gdy chodzimy boso łączymy się z naturalną energią Ziemi – tzw. uziemienie. Kiedy bose stopy stykają się z naturalnym podłożem, do naszego organizmu wpływają wolne elektrony – naturalne przeciwutleniacze, które pomagają neutralizować szkodliwy nadmiar wolnych rodników, tym samym neutralizują stany zapalne w ciele i zmniejszają przewlekły ból^[6].

Według badań opublikowanych w The Journal of Alternative and Complementary Medicine, kontakt bosych stóp z naturalnym podłożem pomaga także poprawić ładunek powierzchniowy czerwonych krwinek^[7]. Z kolei badania opublikowane przez Univeristy of North Florida wykazały, że już po zaledwie 16-minutowym bosym chodzeniu ludzka pamięć poprawia się o 16%. Prawdopodobnie dlatego, że gdy jesteśmy boso musimy ostrożniej stawiać stopy i uważniej przyglądać się otoczeniu. Badania pokazują również, że bose chodzenie może zmniejszać ryzyko wystąpienia i hamować rozwój osteoporozy. Badania moczu i krwi u ludzi, którzy regularnie stosowali uziemieni poprzez bose chodzenie, wykazały mniejsze wydalanie wapnia i fosforu. A to właśnie wraz z utratą tych minerałów rozwija się osteoporoza. Co ciekawe, wyniki te pojawiły się już po jednej dobie^[8]

Chodzenie boso może poprawić sen – prawda czy mit?

PRAWDA: Kiedy gołe dziecięce stopy regularnie dotykają ziemi – przynajmniej przez kilka minut każdego dnia – sen dziecka może się poprawić (sen dorosłego również). Dowodzą temu badania opublikowane przez National Institutes of Health^[9] Wykazano, że podczas uziemienia – zarówno podczas bosych spacerów, jak i podczas innych kontaktów ciała z ziemią, np. siedzenia czy spania na ziemi – zmienia się aktywność elektryczna w mózgu, powodując w nas uczucie dobrego samopoczucia i relaksu.

Chodzenie boso to naturalny masaż – prawda czy mit?

PRAWDA: Chodzenie boso to najszybszy i bardzo skutecznie relaksujący masaż, który możemy sami sobie zafundować sami – bez pomocy drugiej osoby. Szczególnie odprężająco działa chodzenie po nierównych powierzchniach, tj. piasek, kamienie, runo leśne itp.

Masaż stóp propagowany jest przez tradycyjną Medycynę Chińską, zgodnie z którą umożliwia on odblokowanie kanałów energetycznych w ciele. Za skuteczną metodę leczenia oraz zapobiegania chorobom masowanie stóp uznała również Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).

Badania dowiodły, że podczas uziemienia, czyli m.in. podczas bosych spacerów, zmniejsza się poziom kortyzolu we krwi, tym samym zmniejszając ból, stres i poprawiając jakość naszego snu^[10]. Co ważne, ta zasada natury działa też w odwrotną stronę – kiedy jesteśmy odłączeni od ziemi, zamykamy swoje stopy w sztywnych butach z grubą podeszwą, zakłócają się czynności bioenergetyczne organizmu i powoduje to gorszy sen i różne dolegliwości zdrowotne^[11].

Chodzenie boso poprawia świadomość ciała – prawda czy mit?

PRAWDA: Jest to szczególnie ważne u małych dzieci, które dopiero uczą się chodzić i uczą się, jak funkcjonuje ich ciało.

Dla malucha najlepsze jest chodzenie bez butów, dziecko uzyskuje wówczas mnóstwo (dużo więcej niż w butach dziecięcych) informacji sensorycznych, które płyną ze stóp do jego mózgu. Podczas chodzenia boso, dziecko ma szansę lepiej wykształcić świadomość, równowagę i zręczność ciała oraz lepszą orientację przestrzenną, niż chodząc w bucikach. Z kolei, gdy maluch jest w butach dla dzieci, połączenia neuronowe i komórki czuciowe nie są stymulowane.

U dorosłych w czasie bosego chodzenia po różnych powierzchniach, tj. piasek, kamyki, drobne patyczki, również stymulowane są systemy czuciowe i tworzą się nowe połączenia nerwowe w mózgu. Najnowsze badania naukowców z Columbia University dowiodły, że obszar mózgu zwany hipokampem produkuje nowe komórki nerwowe nawet w wieku starczym^[12].

Jak widać, większość negatywnych informacji na temat chodzenia boso jest nieprawdziwa, a zalet tego rozwiązania jest mnóstwo. Tak naprawdę nie sposób w jednym artykule wymienić wszystkich korzyści zdrowotnych płynących z bosych spacerów – jest ich zbyt wiele. W dodatku ciągle prowadzone są na ten temat badania, które co rusz ujawniają nowe fakty. Regularnie ściągaj buciki swojemu dziecku, wszędzie tam, gdzie to bezpieczne – będzie to wspierać jego prawidłowy rozwój i na pewno przysporzy wiele radości Wam obojgu. A tam, gdzie dziecko nie może być boso, po prostu zabezpiecz jego stópki butami dziecięcymi barefoot.

Źródła:

[1] - Children should spend more time barefoot to encourage a healthier foot structure
https://theconversation.com/children-should-spend-more-time-barefoot-to-encourage-a-healthier-foot-structure-100289";
[2] - Children should spend more time barefoot to encourage a healthier foot structure
https://theconversation.com/children-should-spend-more-time-barefoot-to-encourage-a-healthier-foot-structure-100289;
[3] - mmediate effect of kinesiology tape on ankle stability
https://bmjopensem.bmj.com/content/6/1/e000604 ;
[4] - Is It Really Better to Run Barefoot? Another Major Study Just Weighed In
https://www.sciencealert.com/running-shoes-can-cause-injuries-here-s-what-the-science-says-to-do;
[5] - Refleksologia - historia powstania, działanie, wskazania, przeciwwskazania. Popularna terapia holistyczna
https://www.medonet.pl/zdrowie,refleksologia---historia-powstania--dzialanie--wskazania--przeciwwskazania,artykul,1729509.html;
[6] - Barefoot Healing Australian Healing Specialist, What Is Earthing?
https://www.barefoothealing.com.au/v/what-is-earthing/22;
[7] - Journal of Integrative and Complementary Medicine
https://home.liebertpub.com/publications/journal-of-alternative-and-complementary-medicine-the/26/overview;
[8] - Pubmed National Library of Medicine, Chronic Disease: Are We Missing Something?
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3151462/;
[9] - Pubmed National Library of Medicine, Earthing: health implications of reconnecting the human body to the Earth's surface electrons:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22291721/;
[10] - The Biologic Effects of Grounding the Human Body During Sleep as Measured by Cortisol Levels and supjective Reporting of Sleep, Pain, and Stress
https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2004.10.767;
[11] - GROUNDING THE HUMAN BODY TO NEUTRALIZE BIO-ELECTRICAL STRESS FROM STATIC ELECTRICITY AND EMFs.
http://www.esdjournal.com/articles/cober/ground.htm;
[12] - Shine IB. Incidence of Hallux Valgus in a partially shoe-wearing community. British Medical Journal. June 1965:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2167058/pdf/brmedj02400-0040.pdf;
[13] - Dorosły mózg tworzy neurony do późnej starości? Nowe badania zaskakują
https://www.medonet.pl/zdrowie,dorosly-mozg-tworzy-neurony-do-poznej-starosci--nowe-badania-zaskakuja,artykul,1724963.html;