Anatomiczny kształt stóp, czyli jaki? Jak wybrać buty barefoot, dopasowane do kształtu stóp.
Buty barefoot, zarówno damskie, męskie, jak i dziecięce, zyskują coraz większą popularność wśród osób ceniących zdrowie i naturalność. Kluczem do czerpania pełni korzyści z butów barefoot jest dopasowanie ich do indywidualnego kształtu stopy. W tym artykule zagłębimy się w różnorodność kształtów stóp i wyjaśnimy, jak dobrać buty barefoot, aby zapewnić stopom optymalne wsparcie i komfort.
Różnorodność kształtów stóp
Badania pokazują, że stopy, nawet w obrębie jednej populacji, mogą znacząco różnić się od siebie pod wieloma względami. Mają na to wpływ nie tylko wiek czy płeć, ale też tryb życia, masa ciała i noszone buty. Główne różnice dotyczą:
- wymiarów stóp (stopy wąskie, średnie/normalne, szerokie)
- kształtu palców (np. paluch najdłuższy, drugi palec najdłuższy, trzy pierwsze palce podobnej długości itd.)
- wysokości podbicia (stopy o niskim, średnim/normalnym lub wysokim podbiciu)
- kształtów
Każda z tych cech jest całkowicie naturalna i nie powinna być postrzegana jako odstępstwo od normy (nie wliczając deformacji). Jednak różnice te mają znaczący wpływ na dobór obuwia, w tym butów barefoot.
Warto zaznaczyć, że lewa i prawa strona ludzkiego organizmu naturalnie różnią się od siebie, dlatego też i stopy mogą różnić się wymiarami i kształtami. Zatem, dobierając obuwie, zawsze dopasowujemy je do większych wymiarów czy bardziej wymagających lepszego dopasowania kształtów (np. dominujący paluch), starając się jednak wypośrodkować te zapasy i dopasowanie tak, żeby druga stopa nie była poszkodowana. Czasem trzeba wesprzeć się w dopasowaniu np. zapiętkami, a w ekstremalnych sytuacjach nawet zdecydować się na buty robione na wymiar.
Anatomiczny kształt buta - o co w tym chodzi?
Anatomiczny lub też ergonomiczny kształt butów charakteryzuje się przede wszystkim tym, że imituje kształt stopy - wewnętrzna część buta w przedniej części rozszerza się do wewnątrz i dalej jest najczęściej prosta aż do końca palucha i dopiero nad paluchem zakręca na zewnątrz, tworząc przestrzeń dla palców, w przeciwieństwie do konwencjonalnego obuwia, w którym czubek buta jest symetrycznie zaokrąglony z obu stron lub szpiczasty. W zależności od kształtu palców i stóp, na jakie dany model butów został stworzony, ich kształt, w tym kształt nosków, może się różnić:
KSZTAŁTY PALCÓW
Dla dominujących paluchów, czyli stóp z widocznie najdłuższym paluchem, buty od wewnętrznej strony są widocznie proste i dopiero przy końcu podeszwy następuje ścięcie do zewnętrznej, aby paluch nie był zaginany do wewnątrz.
Dla stóp z dominującym paluchem i pozostałymi palcami skośnymi, czubek buta jest ostro ścięty i przypomina trójkąt.
Dla stóp z dominującym paluchem i pozostałymi palcami bardziej kwadratowymi lub o łagodniejszym spadku, czubek buta bardziej przypomina odpowiednio prostokąt lub trapez.
Dla stóp z najdłuższym drugim lub drugim i trzecim palcem itp., noski butów mogą zawijać do zewnętrznej wcześniej niż przy dominujących paluchach, ale idą najpierw w górę i w zależności od tego czy miejsca potrzebują jeden, dwa lub więcej najdłuższych palców, to nosek przypomina węższą lub szerszą przekrzywioną elipsę/górę.
Stopy o kwadratowych palcach najlepiej ułożą się w butach o kwadratowych noskach.
KSZTAŁT STÓP
Na stopy, które w całości przypominają kształt płetwy, czyli trójkąta, będą pasowały buty barefoot również o kształcie trójkąta, czyli węższa pięta i szersze palce. Płetwy również mogą różnić się szerokością i kształtem:
Na stopy w kształcie płetw, u których najszerszą częścią stopy są palce, szczególnie w pełnym rozstawie, najlepiej będą pasowały buty barefoot o analogicznym kształcie, żeby palce miały miejsce na naturalne, maksymalne rozłożenie w trakcie chodzenia - czyli widocznie najszerszą częścią buta jest część palcowa.
Na stopy w kształcie płetw, u których najszerszą częścią stopy są palce, szczególnie w pełnym rozstawie, najlepiej będą pasowały buty barefoot o analogicznym kształcie, żeby palce miały miejsce na naturalne, maksymalne rozłożenie w trakcie chodzenia - czyli widocznie najszerszą częścią buta jest część palcowa.
Na stopy proste, czyli równe bo bokach i przypominające prostokąt, będą pasowały buty o podobnym kształcie, czyli nieznacznie węższa pięta i proste, równe boki.
Stopy przywiedzione (sierpowate) - istnieją też stopy obarczone wadą wrodzoną, których kształt przypomina fasolkę, czyli przodostopie nadmiernie zagina się w kierunku przyśrodkowym. Ten stan jest zauważalny już po urodzeniu i w zależności od stopnia przywiedzenia, może ona ulec naturalnej korekcji lub wymagać stosowania różnych metod terapeutycznych. Wśród butów barefoot istnieją również modele o kształcie przyjaznym stopom sierpowatym, których przednia część, tak jak stopy, widocznie jest wygięta do wewnątrz.
Należy też zwrócić uwagę, że kształt stopy i kształt palców, to są dwa różne parametry i można je spotkać w różnych konfiguracjach, tak samo zresztą jak w modelach butów. Niektóre zestawy cech są bardziej uniwersalne, więc łatwiejsze przy doborze butów. Inne jednak są bardziej wymagające i żeby osiągnąć satysfakcjonujący poziom wygody, buty muszą spełniać konkretne wymagania.
Proste stopy mogą ładnie ułożyć się w butach na kształt płetwy, jeżeli szerokością odpowiadają użytkownikowi, natomiast płetwy w butach prostych już mogą mieć problem z właściwym dopasowaniem, bo buty mogą być za luźne w części od pięty do śródstopia, a noski mogą nie pozwalać na całkowity naturalny rozstaw palców.
Stopy, których pierwsze dwa, trzy palce są równe, będą w większości kształtów nosków miały odpowiedni zapas na długość i będzie to komfortowe dopasowanie. Bardziej wymagające z dopasowaniem są stopy z dominującymi paluchami, z najdłuższym drugim/drugim i trzecim palcem, kwadratowe i bardzo skośne, ponieważ dla ich komfortu te kształty nosków muszą idealnie odpowiadać ich kształtowi. Zbyt wcześnie zaokrąglone noski mogą powodować koślawienie dominującego palucha, brak wybrzuszenia z miejscem na drugi najdłuższy palec nie stworzy wystarczającej przestrzeni i palec będzie podkurczany, kwadratowe palce będą gniecione przez skośny czubek, a zbyt duża przestrzeń przed bardzo skośnymi palcami może przyczynić się do zaburzenia chodu, potykania się i przewracania przez zahaczanie czubkiem buta o podłoże.
Anatomia stopy a buty barefoot
Buty barefoot mają za zadanie wspierać naturalną anatomię i funkcjonowanie stóp. Aby to osiągnąć, muszą oczywiście odpowiadać indywidualnemu kształtowi stopy, ale też dawać odpowiednią przestrzeń do naturalnego ułożenia stopy, rozłożenia palców i ruchu w trakcie chodzenia czy biegania.
Kluczowe cechy anatomiczne, które należy wziąć pod uwagę, to:
- kształt - buty muszą odpowiadać kształtom stóp i palców, ale też pięt i kostek. Złe dopasowanie pod względem kształtu może być przyczyną obtarć, ucisku, złego ułożenia stóp lub innego dyskomfortu
- szerokość - buty powinny zapewniać odpowiednią przestrzeń, aby przodostopie mogło swobodnie pracować. U dzieci stosujemy zasadę 2-5mm zapasu na szerokość w śródstopiu w zależności od typu obuwia (największy zapas w ocieplanych butach) i biorąc poprawkę na to, że szerokość wkładki zwykle jest mniejsza niż szerokość cholewki buta. U dorosłych dobór szerokości zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji. Niektórzy preferują niewielki zapas lub jego brak, a inni potrzebują duuuużoooo przestrzeni w każdą stronę. Ważnym aspektem jest też odpowiednia szerokość w pięcie i kostce, gdzie zbyt luźne buty nie zapewnią właściwego osadzenia butów na stopie, a zbyt ciasne mogą np. obcierać.
- długość - buty powinny gwarantować odpowiednią przestrzeń przed palcami, żeby w trakcie ruchu (i w trakcie rośnięcia w przypadku dzieci), palce nie uderzały w przód buta i miały możliwość naturalnego rozłożenia i ułożenia. Sugerowane zapasy to:
- 5-7mm na pierwsze kroki i w otwartych sandałach
- 9-12mm u dzieci dobrze chodzących (w otwartych sandałach mniejszy)
- 7mm+ u dorosłych - zapotrzebowanie na zapas z przodu może zmieniać się wraz z przyzwyczajeniem do butów barefoot, zmianami jakimi ulegają stopy od momentu rozpoczęcia przygody z barefoot, ale też w zależności od rodzaju obuwia i modelu.
- wysokość - but powinien zapewniać odpowiednią wysokość dla podbicia stopy, żeby stopa nie była gnieciona, ani nie latała w każdą stronę “jak w kajaku”. Odpowiednia wysokość powinna być również zachowana w przestrzeni palcowej, żeby uniknąć niepotrzebnej, nadmiernej pracy palców, podobnej do noszenia klapek - zbyt dużo miejsca nad palcami powoduje, że stopy wykonują takie rachy jak przy ciągnięciu za sobą za dużych butów.
Dobrze dopasowane buty barefoot pozwalają stopie na naturalny ruch, wzmacniają mięśnie stopy i poprawiają propriocepcję.
Dobór butów barefoot do indywidualnych potrzeb, możliwości i preferencji
Buty barefoot to nie są po prostu buty
Za tym pojęciem kryje się cała filozofia, która opiera się m.in. na podwyższeniu samoświadomości odnośnie do swojego ciała i skupieniu się na jego potrzebach oraz nauce właściwego reagowania na nie. Przy wyborze butów barefoot, czy to damskich, męskich czy dziecięcych, należy wziąć pod uwagę nie tylko cechy anatomiczne stóp, ale też swoje potrzeby, preferencje i możliwości np. pod względem zdrowia. Poniżej kilka wskazówek.
Skonsultuj się ze specjalistą
Konsultacja ze specjalistami przyjaznymi barefoot będzie bardzo dobrym punktem wyjścia do stwierdzenia w jakiej kondycji zdrowotnej jest ciało i jakie ma możliwości w kontekście barefoot. Są osoby, które muszą być przeprowadzone przez proces tranzycji na barefoot przez specjalistę z wykorzystaniem odpowiednich zabiegów i ćwiczeń i wsparciem fizycznym stóp. Niektórym aż taka asysta nie będzie potrzebna, ale wskazówki jak ćwiczyć lub co może niepokoić w trakcie tranzycji i cykliczne kontrole też będą przydatne, a niektórzy dostaną od ręki zielone światło tylko z kilkoma poradami na rozpoczęcie bosej przygody.
Daj sobie czas
Niezależnie od kondycji zdrowotnej, rozpoczęcie bosej przygody powinno być przeprowadzone małymi kroczkami. Najpierw krótkie spacery, najlepiej nie po utwardzonej nawierzchni, żeby sprawdzić jak reagują stopy i reszta ciała. Każdy ból, uczucie ciągnięcia lub inny dyskomfort powinny być alarmujące i wtedy należy zdjąć/zmienić buty na takie z większym wsparciem lub włożyć wkładki albo usiąść, żeby stopy odpoczęły. Nagłe całodzienne zwiedzanie miasta w pierwszych butach barefoot można przyrównać do szusowania na stoku narciarskim cały dzień bez przygotowania, co może skończyć się bardzo bolesnymi zakwasami lub nawet kontuzją.
Wiek ma znaczenie
Teoretycznie im człowiek starszy, tym proces przejścia na buty barefoot może być bardziej czasochłonny i trudniejszy. Dopóki proces kostnienia jeszcze nie zakończył się lub zakończył się niedawno, więc osoba nadal jest młoda, wejście w barefoot bywa, że następuje z dnia na dzień, bez etapu przejściowego. Im dłużej dana osoba nosiła konwencjonalne obuwie i jak bardzo źle wpływające na stopy i im mniej sportu uprawiała, tym proces przejściowy może być dłuższy i bardziej wymagający.
Nie wszyscy muszą chodzić w butach z maksymalnie cienką i elastyczną podeszwą
Niektórzy mogą potrzebować grubszej podeszwy i do tego wkładki amortyzującej lub korygującej np. z przyczyn zdrowotnych, bo dopiero zaczynają z barefoot lub też spędzają dużo czasu wyłącznie na utwardzonej powierzchni.
Zapotrzebowanie na zapas w długości i szerokości może ulec zmianie
Początkowo zwykle trudno jest przestawić się na więcej miejsca w butach barefoot, więc warto skorzystać z tego czasu na zwrot zakupionych butów on-line i spędzić w nich trochę czasu w domu. Pierwsze wrażenie może być szokujące, więc mylące. Warto też zawsze zamawiać dwa rozmiary dla porównania. Jeżeli większy zapas w którąś stronę nie jest dla nas komfortowy w danym momencie, nie należy się do niczego zmuszać i lepiej poszukać lepszego dopasowania.
Zapas zależy od typu i modelu butów
W zależności od rodzaju obuwia, zapas jaki należy przyjąć może się różnić. W sandałach zapasy powinny być niewielkie, w zimowych butach zdecydowanie większe niż zwykle przez grubsze skarpety i ocieplenie, które zmniejszają ilość miejsca dla stóp w butach. Buty barefoot z niską podeszwą i siateczkową cholewką dają zwykle więcej miejsca wszerz niż podana szerokość wkładki. Niektóre modele mają też wystającą poza nosek cholewkę, więc są dłuższe niż wkładki. Wyższe podeszwy zwykle ograniczają w butach miejsce dla stopy do wymiarów wkładek lub te różnice są bardzo niewielkie. Buty do aktywności sportowej powinny mieć trochę większy zapas, by w trakcie dynamicznych ruchów palce nie obijały się o przód buta. Chyba, że nie planujemy w nich uprawiać sportów, wtedy ten zapas może być mniejszy. Baleriny damskie barefoot wymagają lepszego przylegania do stopy, szczególnie wsuwane, bez dodatkowego mocowania. Niezależnie od modelu i przeznaczenia, w zamkniętych butach barefoot należy trzymać się zapasu min. 7mm.
Stopy mogą ulec zmianom albo i nie
Stopy, które do niedawna nie miały miejsca w butach, gdy nagle przestają być ograniczane z każdej strony, mogą zmienić się, ale niekoniecznie. Z reguły stopy zaczynają się wydłużać i poszerzać. Dlatego po jakimś czasie możemy mieć wrażenie, że z danych butów dosłownie wyrośliśmy i jest to całkowicie naturalne. Niektórym stopy mogą się też skrócić i zwęzić, gdy zostanie wypracowany silny, wysoki łuk. Tęgie stopy mogą zeszczupleć, gdy podczas aktywnej pracy stóp i ewentualnych ćwiczeń będzie spalana tkanka tłuszczowa albo tłuszcz zamieni się w mięśnie. Szczupłe stopy mogą zyskać silne, rozbudowane mięśnie, więc staną się tęższe. Pokrzywione palce mogą samoistnie się prostować lub w wyniku ćwiczeń i noszenia separatorów. Też czas w jakim następują te zmiany zależy od danego przypadku. A u niektórych nic się kompletnie nie zmienia. Jednak badania wykazują, że już po pół roku codziennego stosowania butów barefoot, stopy potrafią wzmocnić się o ponad 50%!
Tranzycja na barefoot nie musi być stuprocentowa
Okazjonalne noszenie zwykłych butów, klapek czy szpilek nie jest zbrodnią przeciwko barefoot i nie warto traktować tego nawet jako małe grzeszki, jeżeli przez większość czasu dbasz o swoje ciało i nosisz dobrze dobrane buty barefoot. Choć zwykle “powroty do przeszłości” bywają bardzo bolesne i trudno uwierzyć, że dane modele były tymi “wygodnymi” ;)
Nikt nie musi nosić butów barefoot
To jest indywidualna decyzja i może ona zależeć od wielu kwestii np. kondycji zdrowotnej czy wykonywanego zawodu. Na rynku dostępne są tzw. buty kompromisowe lub tranzycyjne, które oferują np. anatomiczny kształt noska i niezłą elastyczność, ale mają uniesione pięty, większą amortyzację, profilowane wkładki i/lub grubszą podeszwę. Każdy krok w kierunku zmniejszenia szkodliwego deformowania stóp jest ok.
Buty barefoot mogą być odskocznią
Jeżeli już wiesz o istnieniu butów barefoot, jednak Ci z nimi po prostu nie po drodze, ale w Twojej szafie zagościła jakaś jedna para i nosisz je okazjonalnie - to też jest ok.
Oferta butów barefoot dla różnych typów stóp
W naszym sklepie oferujemy szeroki wybór butów barefoot, zarówno damskich, męskich, jak i dziecięcych, zaprojektowanych z myślą o różnych kształtach, wysokościach czy tęgościach stóp:
- Dla osób o stopach szerokich polecamy większość modeli marek Be Lenka, Saguaro, Magical Shoes, Barebarics.
- Z kolei dla stóp wąskich u osób dorosłych idealnie sprawdzą się modele marek Vivobarefoot lub Froddo.
- Stopy normalne, w zależności od tego czy są bliżej szerokich czy wąskich stóp, mają największe możliwości dopasowania, bo praktycznie każda marka pod tym względem może pasować.
- Nie zapominajmy także o kształtach palców - palce, które nie są kwadratowe czy mocno skośne, bez dominujących paluchów czy najdłuższych drugich/drugich i trzecich palców, mają możliwość dopasowania się do większości dostępnych kształtów nosków.
Wszystkie nasze buty barefoot, jeżeli dobrze dobrane, zapewniają stopom to, co najważniejsze - przestrzeń, elastyczność i naturalne odczucia. Należy pamiętać, że nawet buty barefoot, jeżeli nie będą właściwie dopasowane do anatomii stóp, mogą mieć niekorzystny wpływ na stopy. Różnorodność kształtów stóp jest faktem potwierdzonym naukowo. Buty barefoot, aby spełniać swoją funkcję, muszą być dopasowane do indywidualnych cech stóp. Tylko wtedy mogą w pełni wspierać ich naturalne funkcjonowanie.
Wybierając buty barefoot czy to damskie, męskie, czy dziecięce, zwróć uwagę na długości, szerokości i wysokości stóp, ich kształty oraz różnice między stopami. Dopasuj but do tych cech, a Twoje stopy i cały organizm będą Ci wdzięczne.
W naszym sklepie znajdziesz buty barefoot przeznaczone dla różnych kształtów stóp. Zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą i znalezienia idealnej pary dla siebie. Z odpowiednimi butami barefoot, każdy krok będzie prawdziwą przyjemnością!
